1.
Składnia semantyczna
Strukturą semantyczną czyli predykatowo-argumentową
zajmuje się składnia semantyczna.
Składnia semantyczna (głębinowa)
- dominuje nad strukturalną, treść dominuje nad forma, lecz
dotrzeć do semantyki można tylko strukturą.
- obejmuje reguły łączenia i wykluczania się składników
treści
Ojciec czyta książkę.
cecha relacji(czytania z
osobą)
element treści(człowiek,
który się łączy)
ZNAK TO
NIEROZERWALNE POŁĄCZENIE FORMY I TREŚCI
ZDANIE = ZNAK
ZŁOŻONY= FORMA + TREŚĆ
Ławka czyta książkę- zdanie formalnie poprawne, lecz dewiantyczne treściowo.
Semantycznie nie można złączyć ławki z czytać.
Żólta moroflogia:
Przedmiotem składni semantycznej są reguły łączenia się i
wykluczania się wzajemnego składników treści, określone jako reguły
semantyczno-składniowe. W korelacie wyrażeniowym reguły semantyczno-składniowe
rządzą łączliwością wyrażeń będących wykładnikami treści , które nie wykluczają
się nawzajem. Składnia semantyczna opisuje jednak tylko te relacyjne
właściwości korelatów wyrażeniowych (wykładników), które wynikają z ich sensów.
72.
Składnia strukturalna
Forma to to, co widzimy, więc powierzchnia.
Reguły tworzenia
form gramatycznych (reguły fleksyjne) i reguły tworzenia z tych że form
zespołów składniowych (związki i szeregi)
Składnia strukturalna- jak zbudować zdanie czyli jak
zbudować formy i je ze sobą powiązać.
Matka czyta książkę. Ojciec pisze list.
ta sama struktura powierzchniowa lecz zdanie odmienne
wiec, odmienna struktura semantyczna.
Żółta morflogia:
Przedmiotem składni
strukturalnej są reguły łączenia się form (postaci) wyrażeń o funkcji
ekstratekstualnej, określone jako reguły formalno-składniowe.
Zanim
wyrażenia wstąpią w związek składniowy muszą najpierw (nawet mimo tego, że
pozwalają na to reguły składni semantycznej) zostać zespolone z odpowiednimi
wyrażeniami o funkcji intratekstualnej – końcówkami deklinacji i koniugacji.
3.
Składnia szyku
Reguły ukształtowania składników wypowiedzenia względem siebie (w czasie lub
przestrzeni)
Szyk w języku polskim jest ruchomy,
nie pozycyjny.
W zdaniach :
Matka książkę czyta. Czyta książkę matka. Książkę
matka czyta. Czyta matka książkę.
= struktura formalna ani powierzchniowa się nie zmieniły zmieniła się
tylko składnia szyku.
Struktura szyku jest charakterystyczna dla języka polskiego.
Książka jest czytana przez matkę
przez zamianę czasownika na imiesłów zmienia się struktura
powierzchniowa, zmienia się także szyk lecz pozostaje ta sama głębina.
Jodłowski:
O szyku wyrazów w języku polskim mówi się nieraz, że jest
on swobodny, jednak: układ wyrazów w zdaniu jest swobodny, ale niezupełnie
dowolny. Klemensiewicz twierdzi, że polski szyk wyrazów „tylko w pewnych
granicach jest swobodny, poza nimi sztywny i przymusowy”. [s.154] Zmienność
szyku pewnych członów zdania jest ściśle normowana odpowiednimi czynnikami,
bądź natury obiektywnej, gramatycznej, bądź natury subiektywnej, stylistycznej.
Żólta morfologia:
Linearne uporządkowanie składników, czyli szyk. Naruszenie reguł linearnego
uporządkowania (reguł linearyzacji) składników, czyli umieszczenie ich w
niewłaściwych pozycjach względem innych składników, bywa określane jako
niepoprawnie uporządkowane lub nieuporządkowane. . Reguły linearnego następstwa
w czasie i przestrzeni (odpowiednio w kodzie pisanym lub mówionym) wyrażeń,
które są wzajemnie łączliwe.
Reguły linearnego uporządkowania składników, lub prościej reguły szyku, mogą być niezależne lub
zależne od innych reguł. W językach o tzw. Szyku swobodnym, np. w języku
polskim, wybór tej lub innej pozycji dla znacznej liczby wyrażeń nie narusza reguł szyku, które dają możliwość
alternatywnego ich usytuowania w ciągu linearnym. Ostateczny wybór pozycji tych
wyrażeń zależy od reguł tworzenia
struktury tematyczno-rematycznej. W tym sensie można powiedzieć, że pewna
liczba reguł szyku jest podporządkowana regułom właściwym tej strukturze i nie
może być formułowana niezależnie od nich.
W każdym języku istnieją przynajmniej trzy autonomiczne
zbiory reguł syntaktycznych, czyli trzy typy skłądni: składnia, semantyczna,
składnia strukturalna i składnia szyku.
Przedmiotem składni szyku są fakty wzajemnego usytuowania
wyrażeń w czasie (w kodzie mówionym) i przestrzeni (w kodzie pisanym).
0 komentarze:
Prześlij komentarz
Zostaw po sobie ślad!